Το 2022, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια έφτασαν σε ρεκόρ 12% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να έχουν κορυφωθεί. Αυτά προκύπτουν από την τέταρτη ετήσια Παγκόσμια Ανασκόπηση Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ember, η οποία αναλύει δεδομένα από 78 χώρες που αντιπροσωπεύουν το 93% της παγκόσμιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης εκτιμήσεις για την υπόλοιπη παραγωγή ενέργειας.
Η έκθεση αναφέρει ότι η ένταση άνθρακα στην παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έχει μειωθεί σε ένα χαμηλό ρεκόρ των 436 gCO2/kWh το 2022, καθιστώντας την ηλεκτρική ενέργεια πιο καθαρή από ποτέ. Αυτή η βελτίωση οφείλεται στην αύξηση της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, η οποία ανέβηκε σε ένα ποσοστό 12% στο παγκόσμιο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας από το 10% το 2021. Συνολικά, όλες οι καθαρές πηγές ενέργειας (ανανεώσιμες πηγές και πυρηνική ενέργεια) αποτελούν το 39% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας, επιτυγχάνοντας ένα νέο ιστορικό υψηλό.
Η παραγωγή ηλιακής ενέργειας αυξήθηκε κατά 24%, επιβεβαιώνοντας τη θέση της ως την ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας για 18 συνεχή έτη. Η παραγωγή αιολικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 17%. Η αύξηση της παγκόσμιας ηλιακής παραγωγής το 2022 μπορούσε να καλύψει την ετήσια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας της Νότιας Αφρικής, ενώ η αύξηση στην αιολική παραγωγή θα μπορούσε να ικανοποιήσει σχεδόν όλη τη ζήτηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Περισσότερες από 60 χώρες παράγουν πλέον πάνω από το 10% της ηλεκτρικής ενέργειάς τους από αιολική και ηλιακή ενέργεια. Ωστόσο, άλλες πηγές καθαρής ενέργειας μειώθηκαν για πρώτη φορά από το 2011, λόγω της πτώσης στην πυρηνική παραγωγή και του μειωμένου αριθμού νέων πυρηνικών και υδροηλεκτρικών σταθμών που συνδέονται στο δίκτυο.
Οι εκπομπές CO2 στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκαν κατά 1,3% το 2022, φτάνοντας σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Παρόλο που η ηλεκτρική ενέργεια είναι πιο καθαρή από ποτέ, η χρήση της αυξήθηκε. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα αυξήθηκε κατά 1,1%, συμπεριλαμβανομένης της μέσης αύξησης της τελευταίας δεκαετίας. Η σταδιακή εξάλειψη της ενέργειας από άνθρακα που συμφωνήθηκε στο COP26 το 2021 δεν ξεκίνησε το 2022, αλλά η ενεργειακή κρίση δεν οδήγησε επίσης σε σημαντική αύξηση της καύσης άνθρακα, όπως ανησυχούσαν πολλοί.
Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο μειώθηκε ελαφρώς κατά 0,2% το 2022, για δεύτερη φορά σε τρία χρόνια, λόγω των υψηλών τιμών παγκοσμίως. Ωστόσο, το 2022 είχε τον χαμηλότερο αριθμό κλεισίματος εργοστασίων άνθρακα των τελευταίων επτά ετών, καθώς οι χώρες προσπαθούν να διατηρήσουν την εφεδρική ικανότητα, ακόμη και όταν η μετάβαση επιταχύνει.
Από τη δεκαετία του 1980, η αιολική ενέργεια έχει αποκτήσει όλο και μεγαλύτερη σημασία στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη. Από την αρχική εγκατάσταση αιολικών πάρκων στα τέλη του 20ου αιώνα, το 2022 η αιολική ενέργεια κάλυπτε το 17% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με τον Paweł Czyżak, ανώτερο αναλυτή δεδομένων ενέργειας και κλίματος στο think tank Ember, η αιολική ενέργεια είναι ίσως η πιο σημαντική τεχνολογία για την αποτίναξη των εκπομπών CO2 στην Ευρώπη. Σε πολλές χώρες, αποτελεί τη φθηνότερη και δυνητικά μεγαλύτερη εγχώρια πηγή ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία μπορεί να αντικαταστήσει τις εισαγόμενες ορυκτές καυσίμου.
Η Δανία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ηγηθεί ιστορικά στη μετάβαση στην αιολική ενέργεια και συνεχίζουν να αποτελούν ισχυρούς παίκτες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του βιομηχανικού ομίλου WindEurope, το προηγούμενο έτος η Δανία κατέλαβε την πρώτη θέση με την υψηλότερη ποσοστιαία συνεισφορά της αιολικής ενέργειας στην κατανάλωση ενέργειας (55%). Η δεύτερη θέση καταλήχθηκε από την Ιρλανδία (34%), ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο κατέλαβε την τρίτη θέση (28%) και η Γερμανία την τέταρτη θέση (26%).
Όσον αφορά τη δημιουργία νέων έργων, η Γερμανία εξακολουθεί να είναι πρωτοπόρος. Η Σουηδία και η Φινλανδία υπερέχουν σε σχέση με τη Γερμανία στην εγκατάσταση χερσαίων αιολικών πάρκων, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί μακράν την ισχυρότερη αγορά για υπεράκτια αιολική ενέργεια.
Ένας λόγος για την επιτυχία αυτών των χωρών είναι η ύπαρξη σταθερών νόμων και σαφών στόχων για την αιολική ενέργεια.
“Το κύριο μάθημα που μπορούμε να αντλήσουμε από χώρες όπως Δανία, Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο είναι η ανάγκη για μια σαφή και σταθερή στρατηγική και φιλόδοξους στόχους. Έπειτα, πρέπει να ευθυγραμμιστούν όλες οι άλλες πολιτικές, ο χωροταξικός σχεδιασμός, η άδεια και ο σχεδιασμός του δικτύου και άλλα προς αυτή την κατεύθυνση”, εξήγησε ο Czyżak.
Παράλληλα με την πολιτική, η ύπαρξη ισχυρής βιομηχανικής παρουσίας μπορεί να συμβάλει στην προώθηση της ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας, σύμφωνα με τον Po Wen Cheng, επικεφαλής αιολικής ενέργειας στο Πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης, που δήλωσε στο Euronews.
“Χώρες όπως Γερμανία, Δανία και Ισπανία διαθέτουν μια ισχυρή μεταποιητική βιομηχανία με πολλές εταιρείες που εξειδικεύονται στην παραγωγή ανεμογεννητριών και συναφών τεχνολογιών. Από την άλλη πλευρά, Ολλανδία και Βέλγιο έχουν μια ισχυρή βιομηχανία υπεράκτιων και θαλάσσιων επιχειρήσεων, η οποία έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για υπεράκτια αιολική ενέργεια”, εξηγεί.
Επίσης, τονίζει ότι η καινοτομία στην τεχνολογία των πλωτών ανεμογεννητριών – ανεμογεννήτριες που δεν είναι στερεωμένες στον βυθό – έχει ανοίξει νέες προοπτικές για αιολική ενέργεια σε χώρες όπως Πορτογαλία, Ισπανία και Ελλάδα.
